SEZONLUK SÖZLEŞME
Her çalışanın kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ve işsizlik maaşı gibi hakları var. Ancak bu durum mevsimlik sözleşmeler yapan çalışanlarda biraz farklı uygulanıyor. Turizm çalışanları sezonluk olarak 'belli süreli sözleşme' statüsünde oluyor. Öncelikle hemen söyleyelim bu süre bittiğinde eğer sözleşmeniz feshediliyorsa işsizlik maaşını hak ediyorsunuz. Yasal dayanağınız da 4447 sayılı Yasa'nın 51. maddesinin d bendi. Bu yüzden sözleşme bitiminde mutlaka işsizlik maaşına başvurun. Burada işsizlik maaşının diğer kuralları da önemli. Son 120 günde primlerinin ödenmesi ve son 3 yılda en az 600 gün sigortalı olup işsizlik priminin de yatırılmış olması şartı var.
1 YILA DİKKAT!
Fakat birçok turizm işletmesi sözleşmeyi feshetmek yerine askıya alıyor. Bu durumda bir nevi ücretsiz izin durumu ortaya çıkıyor. Dolayısıyla fesih olmadığı için de işsizlik maaşı hakkı ortadan kayboluyor. Ancak yeni sezonda mutlaka işe alınmanız gerekiyor. Tazminat meselesi ise yine farklı değerlendiriliyor. Eğer tek sezonluk bir sözleşme yapıldıysa 1 yıl dolmadığı için tazminat hakkı doğmuyor. Ancak sözleşmeler yenilendiği için toplam çalışmaya bakmak gerekiyor. Bu kez 1 yılı geçtiği için tazminat hakkı doğuyor. Sözleşmenin peşpeşe yenilenmesi size tazminat imkanı sağlıyor. Aynı şekilde yıllık izin için de 1 yıl şartı var. Bu hesapla toplamda 1 yılı geçtiğinizde yıllık izin hakkı da kazanıyorsunuz.
SİGORTASI YAPILMAYANA EMEKLİLİK İMKANI
Sigortasız çalıştırılan mevsimlik işçiler için yargıdan emeklilik yolunu açan önemli kararlar geldi. İzmir'in Menderes ilçesindeki bir tatil köyünde 17 yıl sigortasız olarak çalıştırılan iki mevsimlik işçi, çalıştığı günlerin Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) bildirilmediğini belirterek, hizmet tespit davası açtı. Mahkeme, bilirkişi raporu ve tanık ifadelerini değerlendirerek davanın kabulüne karar verdi. Dava Yargıtay'a geldi. Yargıtay, mahkeme kararını uygun bularak, oy birliğiyle hükmü onadı. Kararın kesinleşmesinin ardından işçilerin sigortasız çalıştırıldığı günler SGK'ya bildirildi, emekli maaşları bağlandı.
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR/ TAKVİM'E SORUN
ekonomi@takvim.com.tr
YAŞI BEKLEYEN KIDEMİNİ ALIR/ SİZDEN GELENLER
Bir firmada 7.5 yıldır çalışmaktayım. 3600 günü tamamladım. Tazminatımı alıp yaşı bekleyeceğim. Şirket tazminatımı öder mi? Öderse ne kadar zamanda bana ödemek zorunda? İşsizlik maaşı alabilir miyim? Betül GENÇ
İş Kanunu'na göre; 3600 gün ve 15 yıl sigortalı olup yaşı bekleyenler, SGK'dan durumunu belirten belgeyle beraber işverenliğe müracaat ettikleri takdirde kıdem tazminatını alabilir. Bu şekilde işten ayrılanlar işsizlik ödeneğine hak kazanamaz. Fakat işverenlikçe iş sözleşmeniz haksız yere fesh edilmişse durum değişir. Bu durumda hem tazminata hem de şartlarınız tutuyorsa işsizlik aylığına da hak kazanırsınız. İşsizlik aylığını hak edip etmediğinizi de İŞKUR'dan öğrenebilirsiniz. Tazminatın ödenmesine gelince, işveren tazminatı hemen ödemek zorundadır. Ayrıca herhangi bir zaman belirtilmemiştir.
YAŞ, YIL VE PRİM ŞART
Gününü dolduran bir kişi, yaşı dolmamış olsa da emekli olabilir mi? Emin ÇELİK
Emekli olmak için 3 şart gerekiyor: Yaş, yıl ve prim.
NORM BİRLİĞİ SAĞLANMALI
Bağ-Kur'luların SSK'lılarla prim gün sayısı ve maaş denkliği konusunda çalışma vardı. Ne durumda? Asım USLU
Bu konuda bir gelişme yok. Ancak burada bir norm birliği sağlanmalı, aynı düşüncedeyim...
SÖZLEŞMENİZE BAKIN
Asgari ücretle çalışıyorum. İşveren, maaşlarımıza asgari ücretin artmasından başka zam vermek zorunda değil mi? Çalışma Bakanlığı'na şikayet etsem ya da iş mahkemesine gitsem haklı bulunur muyum? Mehmet METİN
Çalışanların en büyük eksiklikleri, işe başlarken imzalamış oldukları sözleşmeleri okumamalarıdır. İş sözleşmelerinde her yıl yapılacak zam oranları ve diğer haklarla ilgili maddeler mutlaka belirtilmiştir. Sizin de iş sözleşmenizde her yıl yapılacak zam oranı belirtilmemiş ise ve ücretiniz de asgari ücretin altında değilse işverenden herhangi bir zam talebinde bulunamazsınız. Asgari ücretin artması ücretinizde artış sağlayacaktır.
EMEKLİ ÇALIŞANIN MAAŞI DEĞİŞMEZ
Emekli olalı 4 yıl oldu, hâlâ sigortalı çalışmaktayım. Bu durumun emekli maaşıma etkisi olur mu? Orhan ÖZMEN
Maalesef olmaz.
EMEKLİLİK HESABI
15.09.1998 sigorta girişim var. Hâlâ aktif çalışıyorum. 1981 doğumluyum. Suat KIZILÖZ
25 yıl, 57 yaş ve 5900 gün şartlarınız var. Primi yazmamışsınız. Yaşınız ve yılınız tamamlanmamış.
01.01.1993 işe giriş tarihim. 01.01.1977 doğumluyum. 5200 günüm var. Ümit GENCAY
25 yıl, 54 yaş ve 5675 gün şartlarınız var. Prim gününüz, yılınız eksik. 2020'de dolacak. Yaşı da bekleyeceksiniz.
1974 doğumluyum. 14.03.1994 sigorta girişliyim. Normal şartlarda 2028 yılında emekli oluyorum. Maaşım 2 bin lira seviyesinde. Emekli maaşım ne olur? Askerlik borçlanmasının nasıl bir avantajı olur? Vedat ZÜLEYHA
İşe girişe göre 54 yaşında emekli olacaksınız. Emekli maaşını belirleyen en önemli unsur prime esas kazancınız, yani brüt ücretiniz. Bu ücret ne kadar yüksek ise emekli maaşı da o kadar yüksek oluyor. Sizin için 3 ayrı hesaplama yapılacak. 1999 öncesi dönem 1999-2008 arası dönem ve 2008 sonrası dönem. Bu 3 dönemde de farklı aylık bağlama oranları var. Ve bu oranlar giderek düşüyor. Askerliği sigortadan sonra yaptığınız anlaşılıyor. Priminiz eksikse borçlanabilirsiniz.
15.05.1976 doğumluyum. 01.09.1996 SSK girişim ve 60 gün ödemem var. 27.12.1999'dan beri Emekli Sandığı'na tabi olarak çalışıyorum. Turan DEMİREL
2 ayrı hesap yapalım. Memuriyette devam edecekseniz; 25 yıl, 60 yaş şartlarınız var. 15.05.2036'da emekli olursunuz. 60 günlük hizmetiniz de buna eklenir. Memuriyetten ayrılır, son 7 yıllık sigortada 3.5 yıl SSK'dan çalışırsanız; bu kez SSK şartları oluşur. Ona göre de 56 yaşında 5825 günle, 4 yıl erken emekli olursunuz.
ekonomi@takvim.com.tr
