Askerlik süresini 6 aya indiren ve bedelli askerlik uygulamasını da kalıcı hale getirerek askerlik sistemini yeniden düzenleyen yasa, 26 Haziran 2019'da Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Buna göre hizmet süresi; erbaş ve erler için 6 ay, yedek subay ve yedek astsubaylar için 12 ay. askerliğini bedelli olarak yapacak olanlar, 1 ay silah altına alınarak temel askerlik eğitiminden geçiriliyor.
Bir yıl dolacak
Askerlik hizmeti sebebi ile işten ayrılanların hakları konusunda ise çalışanlar, çok da bilgi sahibi değil. Özellikle ayrılırken işyerinden tazminat verilip verilmediği merak konusu. 1475 sayılı yasanın 14'üncü maddesinin üçüncü fıkrasına göre; aynı işyerinde bir yılı dolduran işçi, askerlik hizmeti sebebiyle iş sözleşmesini feshetmesi halinde, kıdem tazminatına hak kazanıyor. Askere giderken önceden izinli sayılan bedelliler de artık tazminat alabiliyor.
Bu belgeyi almak şart
Buradaki önemli ayrıntı ise askerlik sebebiyle istifa eden işçi, işverene sözleşmeyi fesih dilekçesini ibraz ederken, askerlik şubesinden alacağı askerlik sevk belgesini de vermek zorunda. Yani askere gideceğini bu belgeyle ispatlaması gerekiyor. Yoksa, askerlik sevk belgesi olmadan yapılan fesihlerde, işveren kıdem tazminatı ödemek zorunda değil. Ayrıca, askerlik için işten ayrılıp, askere gitmeden başka bir işyerinde çalışan da kıdem hakkını kaybediyor.
İşe geri dönerse
Askerlik nedeniyle işinden ayrılan işçiler askerliği tamamladıktan sonra 2 ay içinde eski işine girmek isterse işveren boş kadro varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorunda. Asker adayı ya iş sözleşmesini feshederek tazminatını alacak ya da ücretsiz izin kullanarak askere gidecek ve dönüşte işe kaldığı yerden devam edecek. Burada işverenin de inisiyatifi söz konusu.
Kıdem 30 günlük brütten
Kıdem tazminatı; son işyerinde çalışılan her tam yıl için 30 günlük son brüt ücret üzerinden hesaplanıyor. Asgari ücretlinin yani en düşük (taban) maaşlı işçinin kıdemi, 1 Ocak 2021'den itibaren 3.577 liralık brüte göre belirleniyor. Kıdem tazminatının 1 yıl için en yüksek tutarını ifade eden tavan ise memur maaş katsayısına göre ayarlanıyor. Son zamla birlikte tavan da bu yıl 7.639 liraya çıktı.
Kıdem tazminatı tavan fiyatı
Kıdem tazminatına hak kazanmak kadar maaşınızın her yıl belirlenen kıdem tazminatı tavan fiyatının üzerinde olup olmadığını bilmek de önemlidir. Çalışanların işten ayrıldıklarında alacakları kıdem tazminatı hesaplanırken her yıl değişen bir tavan miktar uygulanıyor. Maaşı bu tavan fiyatından fazla olanlar her yıl için bu tavan ücret kadar kıdeme hak kazanırlar. Yani maaşınızın ne kadar olduğu kadar tavan fiyatının üstünde olup olmaması da önemlidir. Maaşı tavan ücretinden az olanlar ise kendi maaş miktarları üzerinden hesaplama yapabilirler.
Yeni asgari ücret net 500 lira artış yapılarak 2 bin 825 lira oldu. Yeni asgari ücret ardından kıdem tazminatı tavan fiyatı, işsizlik maaşı ödeneği, doğum ve askerlik borçlanması, genel sağlık sigortası primi, yaşlılık aylığı ve engellilere ödenen aylık da değişti.
Kıdem tazminatı tavanı 7 bin 117 lira 17 kuruştan 8 bin 651 lira 62 kuruşa yükseldi.
İşsizlik maaşı ise ödenen tutara göre değişiklik gösterdi; 1168.27 lira alanın maaşı 1420.14 liraya, 1389.37 lira alanın maaşı 1688.91 liraya, 2336.53 lira alanın maaşı 2840.28 liraya çıktı.
İş görmezlik ödeneğine asgari ücrete yapılan yüzde 21.56 oranında zam geldi.
Doğum ve askerlik borçlanması günlük en düşük 31.39 liradan 38.15 liraya, en yüksek ise 235.44 liradan 286.20 liraya yükseldi.
Genel sağlık sigortası primi 88.29 liradan 107.32 liraya çıktı.
Yaşlılık aylığı 711.5 liradan 864.89 liraya, engellilere ödenen aylık 851.95 liradan 1035.63 liraya yükseldi.
