Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve tüm dünyayı tehdit eden Koronavirüs ne yazık ki hızla yayılıyor. Ortaya çıktığı ve yayılmaya başladığı günden bu yana koronavirüs dünyayı alarma geçirmiş durumda. Dünya tarihi corona virüs gibi pek çok salgın hastalığa tanıklık etti. Kolera, İspanyol Gribi, Veba ve bir çoğu. Şu an vatandaşların uyguladığı karantinanın izlerine Osmanlı Devleti döneminde de rastlanıyor. Yani bir ilk değil. Osmanlı Devleti'nde karantinanın ortaya çıkışı, uygulama alanları, oluşturulan teşkilatlara ilişkin bilgileri derledik.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gülden Sarıyıldız, Osmanlı Devleti'nde ilk karantina uygulamasının Sultan 2. Mahmud döneminde, 1831 yılındaki büyük kolera salgını sırasında uygulandığını kaydetti.
OSMANLI'DA İLK KARANTİNA
Osmanlı Devleti'nde karantinanın ortaya çıkışı, uygulama alanları, oluşturulan teşkilatlara ilişkin bilgi veren Sarıyıldız, Osmanlı zamanında karantina yerine "usul-ı tahaffuz", karantina yeri için de "tahaffuzhane" tabiri kullandığını ifade etti.
Sarıyıldız, tahaffuzhanelerin, salgının bulaşmasını, yayılmasını engellemek üzere, şehre giriş ve çıkış yapacakların sağlık durumlarının belirli bir süre gözetim altına alındığı, şüphe çekici durumu tespit edilenlerin sağlıklılardan ayrılması için alıkonulup tedavi edilmeye çalışıldığı yerler olduğunu kaydetti.
DÜNYADA İLK KARANTİNA
Bilinen ilk karantina uygulamasının 1377'de Venedik ve Dubrovnik'te yapıldığını, ilk karantina yerinin ise 1423 yılında Venedik yakınlarında Santa Maria di Nazaret Adası'nda kurulduğunu dile getiren Sarıyıldız, 14. yüzyılın sonlarından itibaren Doğu Akdeniz limanlarında karantina tedbirleri alınmaya başlandığını ve bunun daha sonraki dönemlerde karayolu ulaşımına da sıkı bir şekilde uygulandığını aktardı.
Sarıyıldız, şöyle devam etti:
"Bunun en tipik örneği Avusturya'nın Osmanlılar'a uyguladığı karantinadır. Pasarofça Antlaşması'nın ardından Osmanlı-Avusturya ticari münasebetlerinin ve mal mübadelesinin artmasıyla Avusturya, doğudan taşınan vebanın ülkesine sirayetini engelleyebilmek için Osmanlı tüccar, yolcu ve mallarına karşı çok katı karantina tedbirlerine başvurdu."